ÇOCUKLAR VE GENÇLER ARASINDA KUMARIN ARTIŞI

Son zamanlarda çocuklar ve gençler arasında kumar oynama oranı ciddi şekilde artmış durumda. Eskiden yetişkinlerin problemi gibi görülen bu konu artık çocuk yaşlara kadar inmiş durumda. Yapılan araştırmalar, kumar oynama yaşının 9’a kadar düştüğünü gösteriyor. 14-19 yaş aralığındaki 784 ergenin katılımıyla gerçekleştirilen çalışmada, katılımcıların 427’sinin (%54,5) en az bir kez kumar oynadığı tespit edilmiş. Üstelik gençlerin %80’i internette kumar siteleriyle karşılaşmış bile!

Peki, bu nasıl oluyor?

Eskiden kumar oynamak için kumarhanelere gitmek ya da iddia bayilerine uğramak gerekiyordu. Şimdi ise telefon ve internet sayesinde kumar her yerde! Üstelik çocuklar için erişim düşündüğünüzden çok daha kolay. Yaş sınırları var gibi görünse de yasa dışı bahis siteleri bu kuralları kolayca aşılabilir hale getiriyor. Dijital oyunlar da işin içine girince, çocuklar farkında bile olmadan kumarın içinde bulabiliyor kendini.

Bazı popüler video oyunlarında, oyuncuların ödül kazanmak için şansa dayalı kutular açtığı sistemler var. “Loot box” olarak bilinen bu sistemler, aslında kumara çok benziyor. Çocuklar daha nadir ve değerli ödülleri kazanma umuduyla tekrar tekrar deneme yapıyor ve bazen gerçek para harcayarak bu alışkanlığı pekiştiriyor. Yani, henüz kumarın ne olduğunu tam anlamadan bağımlılığa giden yola adım atabiliyorlar.

Bir diğer büyük etken de sosyal medya. Instagram, TikTok ve YouTube’da, bazı fenomenler yasa dışı bahis sitelerini tanıtıyor. Çekilişler, sahte kazanç hikâyeleri, “5 dakikada nasıl para kazanırsın?” başlıklı videolar… Bunların hepsi çocuklara ve gençlere “kolay para” kazanma fikrini cazip hale getiriyor. Akran çevresi de bu işin içinde. Bir grup bahis oynuyorsa, diğerleri de geri kalmamak için meraktan denemek istiyor.

Ve tabii ki evde duydukları, gördükleri de önemli. Eğer çocuk sürekli iddia, loto, kazı kazan gibi oyunlardan bahsedildiğini duyuyorsa, bunları normal ve zararsız bir eğlence gibi algılayabilir. Aile büyüklerinden biri sık sık kupon yapıyorsa ya da televizyonda bahis oranlarını konuşuyorsa, çocuk için bu çok tanıdık bir şey haline gelir. Yani, kumar her zaman “büyük bir mesele” olarak değil, bazen tamamen farkında olmadan hayatlarına giriyor.

Ebeveynler Olarak Ne Yapabiliriz?

Öncelikle çocuğunuzla açık ve dürüst bir iletişim kurmak her şeyden daha önemli. Kumarın ne olduğunu, nasıl bir tuzak haline gelebildiğini ona sakince anlatmalısınız. Yargılamak ya da suçlamak yerine, neden ilgisini çektiğini anlamaya çalışarak bir konuşma yapmalısınız. Eğer çocuğunuz size “Ben de bir kere denedim ama zararı yok” diyorsa, bu durumu hafife almayın ama panik yaparak sert tepki de vermeyin. Onun yerine, kumarın uzun vadede nasıl zarar verdiğini örneklerle anlatabilirsiniz.

Bir diğer önemli nokta rol model olmak. Eğer siz sık sık iddia oynuyor, piyango bileti alıyor ya da "Bu hafta kesin tutturacağım!" gibi şeyler söylüyorsanız, çocuğunuza farkında olmadan kumarı normal bir şey gibi gösteriyorsunuz demektir. Bu yüzden, önce kendi alışkanlıklarınıza bakmak ve çocuğunuza doğru bir örnek olmanız önemli.

Çocuğunuzun internette ne yaptığıyla ilgilenin, ama bunu onu rahatsız edecek bir şekilde değil, doğal bir merakla yapın. Oynadığı oyunları, takip ettiği fenomenleri sorun. “Hangi oyunu oynuyorsun? Bu oyunda loot box var mı?” gibi basit sorularla onun dünyasına dahil olun. Eğer oyunlarında şansa dayalı ödül sistemleri varsa, bunların nasıl işlediğini birlikte konuşabilirsiniz. Çoğu çocuk, loot box’ların kumarla benzer olduğunu fark etmeden oynuyor. Eğer çocuğunuz bu sistemleri seviyor ve para harcıyorsa, ona bunun nasıl bir risk taşıdığını anlatmalısınız. Gerekirse oyun içi satın alma seçeneklerini kısıtlayabilirsiniz.

Çocukların para yönetimini öğrenmesi de çok önemli. Eğer çocuğunuzun kumara yönelmesini istemiyorsanız, paranın değerini ve nasıl harcanması gerektiğini erken yaşta öğretmelisiniz. Harçlığını nasıl harcadığını takip edin ama baskıcı olmadan. Ani para kayıpları, sürekli borç istemesi veya harcamalarını gizlemesi gibi durumları fark ederseniz, bunları konuşmak için uygun bir zaman yaratın.

Evde kumara sıfır tolerans kuralı koyun. “Bir defadan bir şey olmaz” demeyin. Eğer bir çocuk, ailesinden biriyle ilk defa küçük bir bahis yaparsa, bunun ileride büyük bir bağımlılığa dönüşme ihtimali 4 kat daha fazla oluyor. Bu yüzden, ev içinde hiçbir şekilde kumarın bir eğlence gibi görülmesine izin vermeyin.

Ve en önemlisi: Alternatifler sunun! Çocuklar bazen sadece eğlence ve heyecan arayışında oldukları için kumara yöneliyor. Eğer onun ilgisini çekebilecek spor, sanat, müzik, oyun kulüpleri gibi aktiviteler bulmasına yardımcı olursanız, enerjisini sağlıklı bir şekilde yönlendirebilir.

Eğer tüm çabanıza rağmen çocuğunuzun kumar oynadığını fark ederseniz, panik yapmayın ama görmezden de gelmeyin. Onunla sakince konuşun ve destek olun. Eğer durum ciddiyse ve bağımlılık belirtileri gösteriyorsa, profesyonel yardım almaktan çekinmeyin.

Sonuç olarak, çocuklarımızı kumardan korumanın en iyi yolu erken fark etmek, açık iletişim kurmak ve onlara sağlıklı bir yön vermek. Unutmayın, en büyük etkiyi ebeveynler olarak biz yaratabiliriz!

REFERANSLAR

https://www.aa.com.tr/tr/analiz/sanal-kumar-bagimliligi-nasil-yayginlasiyor/3366049#:~:text=a%C3%A7%C4%B1yor,oyunla%C5%9Ft%C4%B1rma%20stratejilerinin%20etkisi%20alt%C4%B1nda%20kal%C4%B1yor

https://www.yesilay.org.tr/tr/makaleler/cocuklariniz-icin-ulasilabilir-ebeveynler-olun?utm_source=chatgpt.com

https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/663789/yokAcikBilim_10139092.pdf?isAllowed=y&sequence=-1&utm_source=chatgpt.com