DOĞRU OYUNCAK SEÇİMİ

Günümüzde çok çeşitli materyallerden yapılmış, farklı temalara sahip ve çocuklarımıza farklı öğrenme alanları sunan oyuncak türleri mevcuttur. Oyuncak sektörü ise ne yazık ki her zaman çocukların faydasını gözetmemektedir ve bu yüzden oyuncaklar çocuklarımızın ellerinde çok tehlikeli araçlara dönüşebilir. İyi oyuncak, çocuğumuzun bilişsel, duyusal ve psikomotor becerilerini geliştirmesine imkân tanıyan, onun duygu dünyasında olumsuz kavramları canlandırmayan ve bir kez oynadıktan sonra hemen bırakmadığı oyuncaktır. Çocuğumuzun düş gücünü artıran, onda problem çözme arzusu ve becerisi geliştiren oyuncaklar iyi oyuncak sınıfına girebilir.

Yaş grubuna göre oyun ve oyuncak
İyi oyuncak seçiminde bir diğer önemli etken çocuğun yaşıdır. Bebekler birden fazla duyu organına hitap eden oyuncaklardan hoşlanırlar. Örneğin renkli ve sesli oyuncaklar ilgilerini çeker. Bu oyuncaklar onların duyu gelişimine katkı sağlar. Ancak aşırı uyarana neden olmamalarına dikkat edilmelidir. Emekleme ve yeni yürümeye başlayan çocuklar küp takıp çıkarma oyunlarını severler. Bu da onların hem bilişsel hem de psikomotor becerilerini geliştirir. İki yaşındaki çocuklar bilek güçlerini fark ederler ve bu yüzden Lego gibi oyuncaklardan keyif alırlar. Okul öncesi dönem çocukları, kalem-kâğıtla yeni tanışırlar ve boyama yapmak, resim çizmek onları mutlu eder. Bu dönem, çocukların yaratıcı düşünme becerisi için kritiktir ve çocuk desteklenmelidir. Üç-dört yaş grubunda ise oyunlar artık gerçek hayatla ilişkilenmeye başlar: evcilik, kovboyculuk, doktorculuk gibi oyunlar çocukların ilgi alanına girer.

Yaş büyüdükçe ve okul çağı ilerledikçe oyuncak çeşitleri de artar, arkadaşlarla oynanan oyunlar da. Yukarıda saydıklarımız, çocuk için olumlu araçlardır. Ancak özellikle üç yaşına kadar çocuklar herhangi bir ekran aracılığıyla oyun oynamamalıdır. Çünkü ekrandaki uyaranlar çocuğun hayal gücünü, yaratıcılığını köreltir. Ayrıca fiziksel gelişimini de olumsuz etkiler.

Öte yandan oyunun ve oyuncağın içeriği kadar fiziksel yapısı da önem taşır. Oyuncak boyalarındaki ağır metaller, plastik malzemenin daha yumuşak olması amacıyla kullanılan kimyasal maddeler (fitalat) kanserojendir. Sektör, bu konuda ne kadar acımasızsa ebeveynlerin de gözü o kadar açık olmalıdır. Bu bağlamda oyuncakların içinde kurşun, kadmiyum, civa, dioksinler, organik klorlu ve fosforlu pestisitler gibi zehirli kimyasallar; arsenik, nikel ya da parfüm gibi kanserojen ve alerjik maddeler kullanılmışsa o oyuncak asla satın alınmamalıdır. Çünkü bu maddeler uzmanlar tarafından gelişim bozucu zehirli madde olarak tanımlanmaktadır.

Yaş grubuna göre ufak parçalı oyuncaklar da çocuğunuzun sağlığı için tehlikeli olabilir. Ebeveyn gözetiminde oynanması önerilir.

Birkaç iyi oyuncak önerisi

Yazımızın bu bölümünde oyuncak sektörünün kazancını gözeten örneklerden çok çocuğunuzla anlamlı zaman geçirebileceğiniz, ekonomik seçenekler sıralayacağız. Çünkü iyi oyuncak satın alınan ve pahalı olan oyuncak demek değildir. Çocuğun yaşına ve ilgisine uygun oyuncak iyi oyuncaktır.

• Örneğin, evdeki atık malzemelerden tuvalet kağıdı kartonlarıyla yapabileceğiniz bir araba – bu kartonları tekerlek olarak kullanabilirsiniz -, dışarıda topraktan yapılacak ufak çanak çömlekler de nitelikli oyuncaklar olabilir. Bu tür oyuncaklar ve oyunlar, çocuğumuzun problem çözme becerisini artırır, yaratıcılığını geliştirir.
• Başka bir örnek, üç karton bardak ve iki nohutla oynanabilecek bardak oyunu (nohutu bardaklarla saklamak) olabilir. Bu, çocuğumuzun dikkat becerisini geliştirecek bir oyundur. Bardakları çocuğunuzla beraber boyayabilir ve süsleyebilirsiniz.
• İki adet çorap ve birkaç düğme ile yapılacak kuklalarla oynanacak oyun da hem çocuğumuzun konuşma becerisini artıracak hem de evde keyifli vakit geçirmesini sağlayacaktır. Eğer çocuğunuz okul öncesi dönemdeyse, renkli masal kitaplarını bu kuklalarla canlandırabilir. Ya da sevdiği bir çizgi film karakterini bu çoraplarla kuklalaştırabilir.
• Piyasada da elbette çocuğunuza uygun, sağlıklı ve gelişim dönemlerini destekleyici oyuncaklar mevcuttur. Yukarıdaki şartlara sahip olmak koşuluyla, ahşaptan yapılan ve zekâ geliştirici legolar, yaş grubuna göre parça sayısı değişen yap-bozlar, çocuğunuzun müziğe olan ilgisini keşfetmek adına alınabilecek, profesyonel olmayan, melodika, org, flüt gibi enstrümanlar eğlenceli olduğu kadar eğitici de olacaktır.