Sosyal İkilem

Belgesel Hakkında

"Sosyal İkilem", sosyal medyanın hayatımız üzerindeki etkilerini sorgulayan ve teknolojinin görünmeyen yüzünü anlatan bir belgesel. Yapımda, daha önce Google, Facebook, Instagram ve Twitter gibi büyük teknoloji şirketlerinde çalışmış uzmanlar, bu platformların kullanıcıları nasıl etkilediğini ve yönlendirdiğini açıklıkla anlatıyorlar.

Belgesel, gerçek yaşamdan alıntı gibi hissettiren dramatik canlandırmalarla da destekleniyor. Sosyal medyanın gençler üzerindeki etkileri üç çocuklu bir aile üzerinden çarpıcı biçimde gösteriliyor. Ailenin küçük kızı, sosyal medyada aldığı yorumlar nedeniyle beden algısıyla ilgili özgüven sorunları yaşıyor. Ergen erkek oğulları ise, sosyal medyada eğlenceli içeriklerle zaman geçirirken, algoritmalar onu yavaş yavaş uç fikirlerin yer aldığı videolara yönlendiriyor. Aile üyeleri, aynı evin içinde yaşamalarına rağmen gitgide birbirlerinden uzaklaşıyorlar. Ekranlar onları birbirlerinden kopararak dış dünyaya bağlıyor. Bu kurgusal sahneler, sosyal medya kullanımının duygusal sağlığı nasıl etkileyebileceğini, aile içi ilişkileri nasıl zayıflatabileceğini ve gençlerin düşüncelerini nasıl yönlendirebileceğini çarpıcı şekilde gözler önüne seriyor.

Ebeveyne Notlar

“Sosyal İkilem” belgeseli, sosyal medyanın çocuklar ve gençler için yalnızca bir eğlence ya da iletişim aracı olmadığını; aksine onları farkında olmadan etkileyen, yönlendiren ve duygusal dünyalarını şekillendiren güçlü bir yapı olduğunu gösteriyor. Bu yönüyle, özellikle ergenlik dönemindeki gençler için sosyal medya kullanımlarını sorgulayabilecekleri bir alan açabilir.

Belgesel, içeriklere eleştirel yaklaşmayı, ekran süresini dengelemeyi ve dijital dünyaya karşı daha bilinçli bir tutum geliştirmeyi de teşvik ediyor. Bu anlamda hem genç izleyicilerin hem de ebeveynlerin medya okuryazarlığını destekleyebilir. Ayrıca, günlük yaşamda kolayca uygulanabilecek bazı öneriler de sunuyor. Örneğin; bildirimleri kapatmak, ekran süresini sınırlamak, önerilen içeriklere değil kendi seçimlerine yönelmek gibi… Bu öneriler, dijital alışkanlıkları dönüştürmek adına gençlere ve ailelere ilham olabilir.

Öte yandan, belgeselde bazı sahneler duygusal açıdan hassasiyet oluşturabilir. Gerçek haber görüntülerinden alınmış protestolar, yangınlar, hastane görüntüleri, koronavirüs sürecine ait toplu mezar sahneleri ve üstü örtülmüş çocuk cenazeleri gibi sahneler kısa süreli gösterilseler de hassas genç izleyicilerde yoğun duygusal tepkilere neden olabilir. Ayrıca, sosyal medya yorumları nedeniyle kendini kötü hisseden küçük kızın yaşadığı duygusal zorlanmalar, özellikle beden algısı konusunda hassasiyeti olan çocuklar için tetikleyici olabilir. Bu nedenle belgeseli çocuğunuzla birlikte izlemenizi ve sonrasında içerik üzerine konuşarak ona bu konularda rehberlik etmenizi öneriyoruz. Bu yaklaşım, çocuğun duygusal tepkilerini anlamlandırmasına ve belgeselin mesajlarını sağlıklı bir şekilde içselleştirmesine yardımcı olabilir.

ÇİÇEK Öneriyor

Çocuğunuzun dijital dünyaya daha eleştirel bir gözle bakabilmesini ve sosyal medya kullanımı üzerine düşünmesini desteklemek için ona şu soruları sorabilirsiniz: “Sosyal medyaya neden sürekli girme ihtiyacı hissediyorsun?” “Beğeni almak seni nasıl etkiliyor?” “Bir içeriğin senin ihtiyaçlarını ve beklentilerini dikkate alacak şekilde sana özel olarak gösterildiğini fark ettin mi hiç?”

Aşağıdaki uygulamalarla, çocuğunuzun dijital dünyadaki içerikleri sorgulaması, ekranla kurduğu ilişkiyi ve ekran alışkanlıklarını fark etmesi için destek olabilirsiniz:

Reklam Avı: Sosyal medyada gezinirken çıkan reklamları bir hafta boyunca birlikte inceleyin. Reklamların amacını ve bu amaçla geliştirilen algoritmaları daha iyi kavrayabilmesi için ona şu soruları sorabilirsiniz: “Bu ürün gerçekten sana hitap ediyor mu, yoksa öyle mi hissettiriliyor?”, “Karşına çıkan reklamların çoğunlukla senin ilgi alanına ve beklentilerine yönelik olmasının sebebi ne olabilir?”

Ekran Süresi Günlüğü: Bir hafta boyunca çocuğunuzla birlikte ekran süresini takip edin. Ekran süresini uzatan faktörleri fark edebilmesi için hafta sonunda birlikte bir değerlendirme yapmak amacıyla şu soruları sorabilirsiniz: “Hangi uygulama daha çok zamanını aldı? Ekran süren seni nasıl etkiliyor olabilir? Ekran süreni dengelemek için ne yapabiliriz?”

Ekransız Bir Gün Denemesi: Belgeselde, ergen bir çocuğun bir hafta boyunca telefonuna hiç bakmamayı denemesi ama bu süreçte zorlanması dikkat çekici bir örnek sunuyor. Bu sahneden yola çıkarak, çocuğunuzla birlikte belirli bir gün veya saat aralığında telefon, tablet ve bilgisayardan uzak durmayı hedefleyin. Günün sonunda şu sorularla süreci birlikte değerlendirin: “Zorlandığın anlar oldu mu? Olduysa neden?”, “Ekransız kaldığında nasıl hissetin? En çok ne yapmak istedin?”  

Alışkanlıkları Değiştirmek: Belgeselin sonunda, sosyal medya uzmanları gençler için bazı önerilerde bulunuyor. Bu öneriler üzerine çocuğunuzla sohbet ederek birlikte uygulanabilir adımlar belirleyebilirsiniz. Örneğin: “YouTube’un önerdiği videolara değil, kendi seçtiğin videolara tıklamayı deneyebilir misin?” “Telefonunu yatak odasının dışında şarj etmeye ne dersin?”, “Bugün tüm bildirimlerini kapatalım mı? Hangilerinden vazgeçebilirsin?”. Bu önerilerden birkaçını birlikte seçip günlük hayatta uygulamaya çalışmanız, çocuğunuzun dijital alışkanlıklarını daha bilinçli hale getirmek için iyi bir başlangıç olabilir.

Çocuğunuzla, sosyal medyanın beden algısına etkisi üzerine sohbet ederek duygularını anlamlandırmasına ve kendilik değerini yeniden tanımlamasına destek olabilirsiniz. Bu amaçla ona şu soruları sorabilirsiniz: “Sence insanlar neden fotoğraflarına yapılan yorumlara bu kadar önem veriyor?” “Hiç paylaştığın bir şey hakkında olumsuz yorum aldığın oldu mu? Bu seni nasıl etkiledi?” “Sosyal medyada gördüğümüz bedenler gerçeği yansıtıyor mu?”.